Բառագիտություն։ Բառ, արմատ, ածանց։
Արմատ՝ բառի հիմնական իմաստն արտահայտող մասը։ Կարող է լինել.
- առանձին կիրառություն ունեցող՝ տարրական (տարր), մեղմորեն(մեղմ)
- անռանձին կիրառություն չունեցով՝ հեռաստան (հեռ), թաքուստ (թաք)
Ածանց. կարող են ավելանալ արմատի սկզբից կամ վերջից։ Ըստ դրա՝ լինում են
- նախածանցներ՝ անընկեր, պարագլուխ, տձև
վերջածանցներ՝ կծու, գրիչ, աղի։
Ուշադրություն. ածանցը կարող է հայտնված լինել բառի մեջտեղում։ Հարկավոր է դիտել ածանցի դիրքը ոչ թե բառի այլ արմատի նկատմամբ։
Օրինակ՝ գրչակից-գր(արմատ)+իչ (ածանց)+կից(արմատ։ -իչ ածանցը գր արմատին է ավելացել (գրիչ), դրա համար էլ վերջածանց է (թեպետ բառի մեջտեղում է)։
Բառի բաղադրիչները երբեմն միանում են հոդակապով։ Հայերենն ունի միայն ա հոդակապը։ Բայց երբ նախորդ բաղադրիչը վերջանում է ի-ով, ի-ն միանում է ա հոդակապին ու դառնում ե՝ գինի+ա+վաճառ-գինեվաճառ։ Այս դեպքում հոդակապը չի չքացել։ Բառը համարվում է հոդակապ ունեցող։
Առաջադրանք
- Տրված սյունակներից ընտրիր մեկական նախածանց և արմատ և կազմիր նախածանցավոր բառեր։ Բացատրիր կատարվող կամ կատարված հնչյունափոխությունը.
1,Նախադեպ,ապուշ,ստորակար,գերաձայն,մակբայ,ընդանուր
2,ենթակարգ,հակաթույն,ներաշխար,անդրադարձ,դերանուն,դժգուհի
3,թերակատար,տրամագիծ,տարագիր,ենթակարգ,ապացույց,վերադարձ
4,գերխնդիր,բացարձակ,տրամաբանական,փոխարքա,պարականոն,առհավետ
2․Տրված սյունակներից ընտրիր մեկական արմատ և վերջածանց և կազմիր վերջածանցավոր բառեր։ Բացատրիր կատարվող կամ կատարված հնչյունափոխությունը.
1,գովեստ,աճուկ,վերջույթն,վայրի,կայսրուհի,վերջույթ,խոհուն
2,
3. Տրված բառերը բառակազմական վերլուծության ենթարկիր.
հուշարար, վրեժխնդիր, որմնասյուն, ներաշխարհ, տարալեզու, եռաժանի, հեռասատան, թաքուստ, խոսուն, հարկատու, հենարան, վայրի, տուրք, ծորակ։
Համբարձում Մանջոյանի բլոգ 